Page 349 - Demo

TERMOKUPL GENEL BİLGİLERİTermokupllar (IsÕl çඈft) genඈú bඈr kullanÕm alanÕna sahඈp sÕcaklÕk ölçüm araçlarÕdÕr. SÕcaklÕk ölçümlerඈ her geçen gün artan önemlඈ bඈr konu halඈne gelmඈútඈr. Çok fazla fඈzඈksel özellඈklerඈ etkඈleyen bඈr parametre olmasÕ nedenඈyle ölçülmesඈ gereken önemlඈ bඈr de÷ඈúkendඈr. Çeúඈtlඈ tඈpler ඈle -200°C¶den +2320°C¶ye kadar genඈú bඈr sÕcaklÕk aralÕ÷Õnda ölçüm yapÕlabඈlඈr.TERMOKUPLTermokupllar farklÕ ඈkඈ metal alaúÕmÕn uçlarÕnÕn bඈrbඈrඈ ඈle kaynaklanmasÕ sonucu elde edඈlen basඈt bඈr sÕcaklÕk ölçüm elemanÕdÕr. KaynatÕlan nokta sÕcak nokta, açÕk kalan ඈkඈ uç so÷uk nokta veya referans nokta olarak adlandÕrÕlÕr. Bu ඈkඈ nokta arasÕndakඈ sÕcaklÕk farkÕna orantÕlÕ olarak oluúan ve termoelektrඈk voltaj yada seebeck voltajÕnda dönen(1821'de bu etkඈyඈ keúfeden EstonyalÕ fඈzඈkçඈ Thomas Seebeck¶ඈn ඈsmඈne atfen) mV sevඈyelerඈndekඈ bඈr gerඈlඈmඈn varlÕ÷Õ termokupllarÕn sÕcaklÕk ölçümünde genඈú bඈr úekඈlde kullanÕlmasÕnÕ sa÷lamÕútÕr. Bu gerඈlඈm günümüzde kullanÕlan metal alaúÕmlarÕn türlerඈne göre 1°C baúÕna 1 ඈle 70 —V(mඈkro volt) düzeyඈndedඈr.Termokupllar ඈle ඈlgඈlඈ önemlඈ bඈr nokta da, termokupllarÕn bellඈ bඈr noktadakඈ kesඈn sÕcaklÕ÷Õ de÷ඈl, ඈkඈ nokta arasÕndakඈ sÕcaklÕk farkÕnÕ ölçmesඈdඈr. ùekඈl 1'de sÕcak nokta ඈle so÷uk nokta sÕcaklÕk da÷ÕlÕmÕ nasÕl olursa olsun, oluúan gerඈlඈmඈn bu ඈkඈ nokta arasÕndakඈ sÕcaklÕk farkÕna ba÷lÕ oldu÷u görülmektedඈr.SÕcak nokta ඈle so÷uk nokta arasÕndakඈ sÕcaklÕk farkÕ nedenඈyle oluúan gerඈlඈm yada EMF(ùekඈl-2), sÕcak noktanÕn sÕcaklÕ÷Õ sabඈt kalmak kaydÕ ඈle so÷uk noktanÕn sÕcaklÕ÷Õ de÷ඈútඈ÷ඈnde farklÕ sÕcaklÕk de÷erlerඈ okunur. Bu nedenle mV tablolarÕndakඈ de÷erlerde standardÕ sa÷lamak ඈçඈn ölçülen sÕcaklÕk karúÕlÕ÷Õ mV de÷erlerඈ so÷uk noktanÕn 0°C¶de sabඈt tutulmasÕ ඈle elde edඈlmඈútඈr. Örne÷ඈn 200°C¶ye karúÕlÕk gelen mV de÷erඈ termokupllarÕn sÕcak noktasÕ 200°C¶de, so÷uk noktasÕ 0°C¶de ඈken uç noktada ölçülen mV de÷erඈdඈr.Termokupllar ඈçඈnde bulunduklarÕ fඈzඈksel ortamÕn özellඈklerඈ dඈkkate alÕnarak özel koruyucu kÕlÕflar ඈçerඈsඈnde yerleútඈrඈlඈr. Bu koruyucu kÕlÕflar prosesඈn fඈzඈksel ve kඈmyasal korozඈf yapÕlarÕ,mekanඈk darbeler gözönüne alÕnarak seçඈlඈr. Eleman tellerඈ farklÕ kutupta oldu÷u ඈçඈn bඈrbඈrlerඈnden seramඈk ඈzalatörler ඈle ඈzole edඈlඈrler.Seramඈk ඈzolatörler prosesඈn úartlarÕna ve sÕcaklÕklarÕna ba÷lÕ olarak seçඈlmelඈdඈr. Eleman telඈ, koruyucu kÕlÕflar ve seramඈk ඈzolatörler termokupl ömürlerඈne dඈrek etkඈ etmektedඈr.Genඈú sÕcaklÕk aralÕ÷ÕnÕ ölçebඈlmelerඈ,sa÷lamlÕklarÕ ve kolay kullanÕlabඈlඈrlඈklerඈ sayesඈnde endüstrඈde genඈú úekඈlde kullanÕlan termokupllarÕn seçඈmඈnde aúa÷Õdakඈ krඈterler göz önüne alÕnmalÕdÕr.* SÕcaklÕk aralÕ÷Õ* Termokupl¶un yada koruyucu kÕlÕf malzemesඈnඈn kඈmyasalmaddelere karúÕ dayanÕklÕlÕ÷Õ* AúÕnmaya veya tඈtreúඈmlere olan dඈrençlerඈ*Kurulum gereksඈnඈmlerඈ (var olan cඈhazla uyumluluk gerekebඈlඈr,var olan mekanඈ÷ඈn yapÕsÕ dalma boyunu,kÕlÕf çapÕnÕ vb. belඈrleyebඈlඈr.Termokupllar yapÕsal olarak ඈncelendඈ÷ඈnde;1 - Eleman telඈ2 - øzolatör3 - Prඈmer4 - Koruyucu kÕlÕf5 - Ba÷lantÕ klemensඈ6 - Ba÷lantÕ kafasÕ7 - Flanú veya rekor gඈbඈ malzemelerden oluúur.ELEMAN TELLERİ-200°C....2320°C¶ye kadar de÷ඈúඈk sÕcaklÕk aralÕklarÕnda çok fazla kullanÕlan DIN43710 ve IEC60584 standartlarÕndakඈ termokupl eleman telඈ çeúඈtlerඈ aúa÷Õda belඈrtඈlmඈútඈr.1 - Cu-Const2 - Fe-Const3 - Cr-Const4 - Cr-Al5 - NඈCr-Nඈ6 - Nඈkrosඈl-Nඈsඈl7 - PtRh-Pt8 - PtRh-Pt9 - PtRh-Pt10 - Tn-Tn&ReBakÕr KonstantDemඈr KonstantKromel KonstantKromel AlümelNඈkelkrom-NඈkelNඈkelkrom-Sඈlඈkon-Nඈkelsඈlඈsyum magnezyumPlatඈn Rodyum-Platඈn ()Platඈn Rodyum-Platඈn ()Platඈn Rodyum-Platඈn ()Tungsten-Tungsten & RenyumStandart KodlarÕ;----------DIN43710IEC60584SICAKLIKARALIöI1 - Cu-Const2 - Fe-Const3 - Cr-Const4 - Cr-Al5 - NඈCr-Nඈ6 - Nඈkrosඈl-Nඈsඈl7 - PtRh-Pt8 - PtRh-Pt9 - PtRh-Pt10 - Tn-Tn&ReTJEKKNSRBW-200°C..+300°C-200°C..+800°C-200°C..+1200°C-200°C..+1200°C-200°C..+1200°C0°C..+1200°C0°C..+1500°C0°C..+1600°C0°C..+1800°C0°C..+2000°CEleman tellerඈnඈn sÕcaklÕk-mV gඈrඈúlerඈ ඈncelendඈ÷ඈnde lඈneer olmadÕ÷Õ görülür. Her eleman telඈnඈn dඈ÷erඈne göre daha uygun oldu÷u bölgeler vardÕr. Örne÷ඈn 800°C ölçebඈlen bඈr Fe-Const termokupl ඈle 1200°C ölçebඈlen NඈCr-Nඈ eleman tellerඈnඈn mV e÷rඈsඈ karúÕlaútÕrÕldÕ÷Õnda 300-600°C arasÕnda Fe-Const NඈCrNඈ elemana göre daha lඈneerdඈr. Bu nedenle bu aralÕkta FeConst tercඈh edඈlඈr. PtRh-Pt eleman telඈ ඈncelendඈ÷ඈnde 800-1600°C arasÕnda ölçümü daha do÷rusaldÕr. 800°C¶nඈn altÕnda do÷rusal de÷ඈldඈr.Termokupl eleman tellerඈ (+) ve (-) olmak üzere ඈkඈ bacaklÕdÕr. Bu nedenle cඈhaza ba÷lanÕrken (+) ve (-) uçlarÕ dඈkkate alÕnarak ba÷lanmalÕdÕr. UluslararasÕ standartlarda (+) ve (-) uçlarÕ bellඈ renk kodlarÕ ඈle kodlanmÕútÕr. DIN standartlarÕnda (+) bacaklar kÕrmÕzÕ, (-) bacaklar termokupl cඈnsඈne göre de÷ඈúඈk renklerdedඈr. IEC standartlarÕnda (+) bacaklar termokupl cඈnsඈne göre de÷ඈúඈr,(-) bacaklar ඈse beyaz renktedඈr.8349